ŞEFFAF, HESAP VEREBİLİR VE YASALARA UYGUN İLKELE BAĞLI KALDIK

Bayrampaşa Belediye Meclisi'nin Nisan ayı toplantısında 2024 yılı Faaliyet Raporu görüşmesinde, CHP Grubu adına konuşan İBB ve Bayrampaşa Belediyesi Meclis Üyesi, Belediye Başkan Yardımcısı Atilla Özen, Hasan Başkanın önderliğinde, "Halkın olan halka verilecek, israfı bitirip hizmeti getireceğiz" anlayışıyla Bayrampaşa’da yola çıktıklarını belirtti. Özen, "'İşimiz Gücümüz Bayrampaşa' diyerek ilçemiz için 5 yıllık görev süremiz boyunca gerçekleştireceğimiz çalışmalar için bir seçim bildirgesi hazırladık ve bunu basın ve kamuoyuyla paylaştık" dedi.

"Göreve gelir gelmez, Bayrampaşa'yı önümüzdeki 5 yıl boyunca nasıl yöneteceğimize dair önemli bir karar aldık. Bu kararı alırken de halkımızın sesine kulak verdik; mahalle meclislerimiz, sivil toplum kuruluşlarımız, değerli muhtarlarımız ve muhalefet partilerimizle bir araya geldik. Hep birlikte Bayrampaşa'mızın geleceğini şekillendirdik.” Diyen Atilla Özen: “İlçemizin ve belediyemizin güçlü ve zayıf yönlerini titizlikle analiz ettik. Aynı zamanda siyasi iktidardan gelebilecek olası ekonomik ve siyasi baskıları da göz önünde bulundurarak, Bayrampaşa için 6 temel amaç belirledik. Bu amaçlara ulaşmak için 23 hedef ve bu hedeflere yönelik tam 130 faaliyet tanımladık. Elbette ki mevcut zorlu ekonomik koşullarda bu tahminlerin ne kadar gerçekçi olduğunu sizlerin takdirine bırakıyorum. Tüm bu çalışmalar için bir maliyet öngörüsü de oluşturduk. Performansımızı ölçmek adına zaman unsurunu da içeren 202 ayrı gösterge belirledik. Yani, tamamen bilimsel ve ölçülebilir bir yaklaşımla hareket ettik.

Şu anda elinizde bulunan ve bugün gündemimizde görüşülerek oylanacak olan 2024 mali yılı faaliyet raporunun önemli bir bölümü, yani dörtte biri önceki yönetime aitken, dörtte üçü ise bizim dönemimizin çalışmalarını kapsamaktadır." İfadelerini kullandı.

BAKANLIK, BAYRAMPAŞA’NIN NERESİNDE YERİNİ ALDI?

Atilla Özen, deprem ve kentsel dönüşüm konularına değinerek şu ifadelerde bulundu:

“'Yaşanabilir Bir Bayrampaşa' vizyonumuzla hazırladığımız stratejik planın merkezinde 'Depreme Dirençli Bayrampaşa' hedefi yer almaktaydı. Bu doğrultuda, kentsel dönüşümün vatandaş lehine sonuçlanmasını garanti altına almak amacıyla bir Belediye İştirak Şirketi kurularak çalışmalar başlatıldı. Şu anda, dönüşüm bekleyen birkaç proje üzerinde yoğunlaşılmış durumda ve yurttaş toplantıları yapılarak sözleşme hazırlık aşamasına geçildi.”

Özen, kentsel dönüşüm beklentisinin genellikle ilçe ve Büyükşehir Belediyeleri üzerinde yoğunlaştığına dikkat çekerek, bu durumun siyasi malzeme haline getirildiğini belirtti. Ardından, merkezi hükümetin ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın da bu konuda önemli görevleri olduğunu vurguladı:

“Oysa bu ülkede merkezi hükümetin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da bulunmaktadır. Bakanlığın vizyonuna baktığımızda, şehirlerimizin afetlere karşı dirençli hale getirilmesi için planlı ve güvenli yapılaşma görevlerinin olduğunu görmekteyiz. Bakanlığın amaçları arasında, nitelikli planlama anlayışıyla özgün kimliği korunan, afetlere dirençli şehirler oluşturmak ve güvenli yapılaşmayı sağlamak yer almaktadır. Bakanlık bünyesinde faaliyet gösteren Kentsel Dönüşüm Başkanlığı'nın misyon ve vizyonunda ise şu görevler bulunmaktadır:

Dönüşüm, yenileme ve transfer alanlarının belirlenmesi.

Riskli yapıların tespiti.

Düzenleme ve değerleme iş ve işlemlerinin yapılması.

Dönüşüm uygulamalarında hak sahipliği, uzlaşma, kamulaştırma ve gayrimenkullerin değer tespitlerinin yapılması.

Bakanlıkça belirlenen esaslar ve proje çerçevesinde hak sahipleri ile anlaşmaların sağlanması.

Kat mülkiyeti tesisi, tescili ve imar hakkı transferi ile ilgili iş ve işlemlerin yürütülmesi.”

Atilla Özen, Bakanlığın bu görev ve amaçlarının Bayrampaşa'da ne ölçüde hayata geçirildiğini sorguladı:

“Peki, bu görev ve amaçlar Bayrampaşa’nın neresinde yerine getirilmiş?”

Özen, Çevre ve Şehircilik Bakanı'nın 4 Şubat'ta yaptığı bir açıklamaya da değinerek, İstanbul'daki riskli yapı sayısıyla ilgili çelişkili bilgilere dikkat çekti:

“Bakan 4 Şubat'ta bir açıklama yapıyor. İstanbul’daki 7,5 milyon konut ve işyerinin 1,5 milyonu yüksek risk altında ve her an yıkılacak 600 bin ev olduğunu söylüyor. Ardından 907 bin bağımsız birimin dönüşümünü tamamladıklarını ifade ediyor. Bu hesaba göre risk altında hiçbir yapı kalmamış olması gerekirken, hala muhtemel 600 bin binadan bahsediliyor.”

Atilla Özen, Eski Cezaevi kentsel dönüşüm alanıyla ilgili şöyle konuştu:

“İsmetpaşa 2. Etabı'yla ilgili çıkan doğru olmayan haberler üzerine İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), “yalanlar ve gerçekler” başlığıyla bir açıklama yayımladı.

Aslında bu konuyu İBB Meclisi'nde ayrıntılı olarak anlatmıştım. Tekrara düşmeden belirtmek gerekirse, İBB'nin söz konusu açıklamasında özetle şu ifadelere yer verildi: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, söz konusu alanı 18.12.2023 tarihinde “Rezerv Yapı Alanı” ilan etti. Bu doğrultuda İBB tarafından hazırlanan imar planları 12.05.2024 tarihinde Bakanlığa gönderildi. Bakanlığın talepleri doğrultusunda revize edilen planlar, 05.12.2024 tarihinde tekrar Bakanlığa iletildi. Planların onay süreci devam ediyor ve onaylanmasının ardından proje çalışmaları tamamlanarak uygulama aşamasına geçilebilecek.

Geçici konut tahsisleri, kira yardımları ve tapulardaki vatandaş kaynaklı takyidat sorunlarına değinerek zamanınızı almak istemiyorum.”

LİYAKATE DAYALI VE NİTELİKLİ BİR PERSONEL SİSTEMİ 

Atilla Özen konuşmasına şöyle devam etti. 

“Göreve başlar başlamaz, önceliğimiz önceki dönemde yapımı tamamlanan Veterinerlik binasının ödemesini gerçekleştirmek oldu. Ardından, Yorum Evleri Camii, Kaptan Ahmet Erdoğan Uygulama Camii ve Hoca Hayri Efendi Bayrampaşa Merkez Camii inşaatlarına destek olduk. İbadethanelerimizin her türlü ihtiyacını karşılamak daima önceliğimiz olmuştur.

Merkezi Yönetim Bütçesi'nin 1 trilyon 452 milyar TL gibi büyük bir hacme sahip olmasına rağmen, Bakanlık bütçesinin yalnızca binde 20'si büyüklüğündeki Belediyemizin bütçesiyle dahi okullarımıza önemli destekler sağladık.

Liyakate dayalı ve nitelikli bir personel sistemi oluşturma gayreti içinde olduk. Göreve geldiğimizde 319 memur, işçi ve sözleşmeli personel ile 1203 BAYPAŞ çalışanı görev yapmaktaydı. Şu anda ise memur, işçi ve sözleşmeli personel sayımız aynı kalırken, BAYPAŞ'ta güncel olarak 1288 çalışanımız bulunmaktadır. Kreş ve Sosyal Tesisler'i hizmete açmamızla birlikte, bu tesislerde görev yapanlar hariç tutulduğunda dahi 1208 BAYPAŞ işçisi Belediyemize hizmet vermektedir. Görüldüğü üzere aynı sayıda çalışanla hizmetlerimizi sürdürmekteyiz.

2024 yılı tahmini bütçesini 1 milyar 800 milyon TL olarak devraldık. Ancak, hem okullarımıza yaptığımız yardımlar hem de çalışanlarımızı hayat pahalılığı ve ekonomik zorluklar karşısında korumak amacıyla gerçekleştirdiğimiz önemli ücret artışları neticesinde, Kasım ayı meclisimizde aldığımız 466 milyon 700 bin TL'lik ek bütçe ile toplamda 2 milyar 266 milyon 700 bin TL'lik mütevazı bütçeyle faaliyetlerimizi başarıyla yürüttük.

CUMHURBAŞKANIMIZIN FARKLI SİYASİ PARTİ AYRIM YAPMAYACAĞINA İNANIYORUM

Üstelik tüm bunları, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından daha önce 2019'da 4 milyon, 2022'de 15 milyon, 2023'te 6 milyon ve 2024'te 45 milyon olmak üzere toplamda 70 milyon TL tutarında, herhangi bir proje karşılığı olmaksızın yapılan yardımları almadan gerçekleştirdik.

14 Ocak 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığımızdan benzeri bir katkı talebinde bulunduk. Sayın Cumhurbaşkanımızın farklı siyasi partilerden olmamıza rağmen bu konuda bir ayrım yapmayacağına inanıyorum.

Esasen, siyaseti bir kenara bırakarak, doğumundan ölümüne kadar halkımızın yanında olan yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, sorunlu veya gri alanlarının netleştirilmesi ve olası suiistimal alanlarının giderilmesi üzerine konuşulması gerektiğine inanıyorum. Ancak ne yazık ki son çeyrek yüzyıldır bu yönde somut bir adım atılmamıştır. Belki de bu son yerel seçim sonuçlarına bağlı olarak, engelleyici olmayan, uluslararası standartlara uygun, gerçekçi ve samimi düzenlemeler yapılması düşünülebilir.

Bugün sizlere 2024 yılı faaliyet raporumuzu sunmak için buradayız. Bu raporun dörtte üçü bizim dönemimize ait. Bu raporu hazırlayıp meclisimizin onayına sunduk.

Mükemmel olduğumuzu söylemeyeceğim. Görüyoruz ki, hangi parti yönetirse yönetsin, özellikle İstanbul ilçe belediyeleri ciddi bir mali sıkıntı içinde. Ancak onlar, taşınmazlarını satarak bu mali zorluğu aşmaya çalışıyorlar. Bizim taşınmaz satma gibi bir olanağımız neredeyse hiç yok.

Belediyeler yine birikmiş vergi ve SGK borçlarıyla, bir de bunların faizleriyle uğraşıyorlar. İller Bankası paylarından yüksek kesintiler yapılıyor. Bu durum da belediyelerin adeta elini kolunu bağlıyor, hizmet vermelerini, hatta maaş ödemelerini bile zorlaştırıyor.

Diğer taraftan vatandaş da ekonomik olarak zor durumda. Buna karşın elde ettiğimiz gelirin İstanbul ortalamasında olduğunu düşünüyorum. Mevcut ekonomik koşullar göz önünde bulundurulduğunda bu tabloyu makul ve anlaşılabilir buluyorum.

24 YILDA BİRİKMİŞ 200 MİLYONLUK TAHSİLİ İMKANSIZ BİR ALACAK GÖRÜYORUZ

Rakamlara gelecek olursak. Vergi geliri için bütçede öngörülen miktar 981 milyon 123 bin TL. Şimdi burada bir parantez açmak gerekiyor. 2024 bütçesini biz hazırlamadık. Bizden önceki yönetim yaptı. Hatta seçim dönemine denk gelen ilk 3 ay da onların sorumluluğundaydı.

Deniliyor ki, vergi geliri 485 milyon 958 bin 161 lira 95 kuruş olarak gerçekleşmiş, bu da yaklaşık %49,53'lük bir orana denk geliyor. Tabii, rakamlara nasıl baktığınız önemli. Öncelikle şunu tekrar belirtelim ki bütçe bir tahmindir.

2024 mali yılında tahakkuk eden verginin aynı yıl %88'i tahsil edildi. Yani 2024 yılında tahakkuk eden gelirlerimizde %92'lik bir tahsilat söz konusu. Geçmiş yıllardan devreden ve tahsili neredeyse imkansız hale gelmiş alacakların tahsil edilememesinden bu yönetimi sorumlu tutmak ne kadar adil olur ki? Zaten silinen bir alacak da yok. Sonuçta bu da devreden ve bütçeye dahil edilmesi gereken bir alacak olarak kalıyor.

Hepinizin bildiği gibi, ölü doğmuş bir AVM var, ORA. ORA’dan kalan yaklaşık 160 milyonluk bir alacak var ki, tahsili neredeyse imkansız. Geçmişten bugüne, tam 24 yılda birikmiş 200 milyonluk tahsili imkansız bir alacak görüyoruz.

Ek bütçeyle vergi gelirleri 96 milyon 400 bin TL öngörülmüş. Sizin 2024 yılı için vergi geliri tahmininiz ise 884 milyon 723 bin TL. Yani bütçe tahmininizin %54'ünü gerçekleştirmişsiniz. Müdürlük aynı müdürlük, personel aynı personel. Tahsil imkanı varken biz mi tahsil etmedik sanki?

Gelir ve gider arasındaki 506 milyonluk farkın sebebi ise, toplu iş sözleşmesi gereği BAYPAŞ personeline yapılan ödemelerden kaynaklanıyor. Bunun 450 milyonu maaş ödemesi.

Bununla birlikte, 2024 yılı merkezi yönetim bütçesindeki açık 2 trilyon 106 milyar lira. Yani bu rekor seviyede bir açık. Bütçe açığı, bütçe giderinin %20'si demek. Dolayısıyla benzer bir oranın ülkemizdeki kötü ekonomik koşullar da göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Sonuç olarak, tüm bu zorluklara rağmen başarılı bir yılı geride bıraktığımızı düşünüyorum. Meclisimizin takdirine sunarız."

DENETİM AÇIK VE ŞEFFAF BİR ŞEKİLDE YÜRÜTÜLDÜ

Denetim sürecinin açık ve şeffaf bir şekilde yürütüldüğünü belirtmek isterim. Bazı belediyelerde denetim komisyonlarının toplanamadığına ve talep edilen dosyaların sunulmadığına dair üzücü bilgiler edindik. Ancak şunu açıkça ifade etmek isterim ki, belediyemizde böyle bir durumun yaşanması söz konusu dahi değildir.

Muhalefet şerhinde 2024 yılında gerçekleştirilen ihaleler arasında doğrudan teminlere de değinilmiştir. Bilindiği üzere doğrudan temin, ihale usullerinden farklı, kamunun acil ve ivedi ihtiyaçlarının karşılanmasında, belirli limitler dahilinde uygulanan bir alım yöntemidir. Kamu ihtiyaçlarının karşılanmasındaki zorluklar ve süreçler göz önünde bulundurularak bu yöntem belirli sınırlar çerçevesinde kullanılmaktadır.

Bazı durumlarda hızlı hareket etme zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Örneğin, birimlerimizde kullanılan çay kazanının arızalanması ve yenisinin alınması gerektiğinde veya yangın tüpü ihtiyacı doğduğunda, bu tür acil ihtiyaçların karşılanması gerekmektedir.

Burada, yapılan alımlarda piyasa koşullarının çok üzerinde bir maliyetle işlem yapıldığına dair somut bir tespit bulunmamaktadır. Aksine, eğer bu işleri uygun koşullarda gerçekleştirebilecek tanıdıklarınız varsa, onları belediyemizde iş yapmaya davet edebilirsiniz. Müdürlüğümüz, piyasa koşullarını en ince ayrıntısına kadar araştırmakta ve fahiş meblağlarla alım yapılması söz konusu değildir.

Diğer taraftan, açık ihale yöntemiyle alım yapmak her zaman en uygun fiyatı elde etmek anlamına gelmeyebilir. Doğrudan temin yöntemi, bazı durumlarda açık ihaleye göre daha ekonomik çözümler sunabilmektedir. Burada esas alınması gereken temel ilke, kamu yararının gözetilmesidir.

Prensip olarak şahsım da doğrudan temin yöntemine karşı olmakla birlikte, kurumsal işleyişin gerektirdiği bazı zorunluluklar da bulunmaktadır. Özellikle acil ve ivedi işlerin hızlı bir şekilde çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Geçmiş dönemlerde belediyemizde de doğrudan alım uygulamaları olmuştur. Mevcut durumda diğer AK Partili belediyelerde de doğrudan temin yöntemi kullanılmaktadır. Ancak biz, belediyemizin yönetim anlayışı olarak, bundan sonraki süreçte talepleri belirli bir düzen içinde toplayarak mümkün olduğunca açık ihale yöntemine geçiş yapmayı hedefliyoruz.

Belirli bir meblağın altındaki alımların pazarlık usulüyle (21/f) yapılabilmesi de yasal bir ihale usulüdür. Bu yöntem de Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) sistemine kaydedilmektedir ve itiraz mekanizması bulunmaktadır. İdaremizin yasal olarak bu yönde bir takdir yetkisi olmasına rağmen, bu usulle yapılan alımlar toplam ihalelerimizin yalnızca %5,30'unu oluşturmaktadır. Bu da gösteriyor ki, bu yöntem istisnai durumlarda uygulanmaktadır. Genel olarak belediyemiz, açık ihale yöntemini tercih etmektedir.

Ancak bilişim teknolojisi dönüşümü gibi işlerin özgün nitelikleri gereği, aynı kalitede ürünün farklı yöntemlerle temin edilememesi durumunda bu ihale yöntemi tercih edilebilmektedir.

İhalelere katılımlar konusunda, ilgili yasal mevzuatta belirtilen ölçütler esas alınmaktadır. Bazı durumlarda, ne kadar çok teklif alınsa da işin yaklaşık maliyeti sabittir. Ancak bazı durumlarda çok sayıda teklif almak, rekabetin sağlanmasına katkıda bulunur. Dolayısıyla, sadece teklif sayısının yüksek olması, rekabetin tam olarak sağlandığı anlamına gelmez.

Dikkat çekmek isterim ki, tasarruf tedbirleri kapsamında bilgisayar, kırtasiye ve mobilya ürünleri Devlet Malzeme Ofisi'nden temin edilmektedir. Bu yöntem etkin bir şekilde kullanılmakta olup, ihale olarak değerlendirilmemektedir.

Ülkemizin ve belediyelerimizin içinde bulunduğu zorlu ekonomik koşullar göz önüne alındığında, firmaların belediyemizle iş birliği yapması da kolay değildir. Zira günümüz ekonomik ortamında, teklif verilen ürünlerin fiyatları kısa sürede değişkenlik gösterebilmektedir.

Yaklaşık maliyet hesabında fiyat teklifi alınan firmaların ihaleyi kazanmasında yasal bir engel bulunmamaktadır. Doğrudan temin usulünde, yasal mevzuatta üç firmadan teklif alma zorunluluğu da bulunmamaktadır. Aynı şekilde, yaklaşık maliyetin belirlenmesinde aritmetik ortalama alma zorunluluğu da mevcut değildir. Doğru fiyat araştırması yapmak bu süreçte kritik öneme sahiptir. Bu zorunluluk mevzuatta belirtilmediğinden, bu durum bir usul eksikliği olarak değerlendirilemez.

Mevcut ekonomik koşullar göz önüne alındığında, firmaların teklif vermekte dahi isteksiz davrandığı görülmektedir. Bu durumdan çeşitli sonuçlar çıkarılmaktadır. Ayrıca ödemeler konusunda da bazı sorunlar yaşanabilmektedir.

Belediyemiz, tüm faaliyetlerinde şeffaflık, hesap verebilirlik ve yasalara uygunluk ilkelerine bağlı kalmaya özen göstermektedir. Bundan sonraki süreçte de bu ilkeler doğrultusunda çalışmalarımızı titizlikle sürdüreceğiz.